एजेन्सी । चीनका ठूला सैन्य कम्पनीहरूको आम्दानी गत वर्ष घटेको पाइएको छ । भ्रष्टाचारविरुद्धको सफाइ अभियानले हतियारका ठेक्का र खरिद प्रक्रिया ढिलो पारेकाले आम्दानी घटेको हो ।

यो तथ्यांक सोमबार एक अग्रणी द्वन्द्व अनुसन्धान संस्थाले सार्वजनिक गरेको अध्ययनमा उल्लेख छ ।

स्टकहोम इन्टरनेशनल पीस रिसर्च इन्स्टिच्युट (सिप्री) ले गरेको अनुसन्धान अनुसार, युक्रेन र गाजा युद्ध तथा विश्व र क्षेत्रीय तनावका कारण विश्वका ठूला हतियार तथा सैन्य सेवा उपलब्ध गराउने कम्पनीहरूको आम्दानी बढेको छ तर चीनमा भने कमजोर देखिएको छ ।

सिप्रीका सैन्य खर्च तथा हतियार उत्पादन कार्यक्रमका निर्देशक नान टियानले चीनमा हतियार खरिदमा आएका धेरै भ्रष्टाचार आरोपहरूका कारण सन् २०२४ मा ठूला सैन्य ठेक्का स्थगित वा रद्द गरिएको बताए ।

यसले चीनको सैन्य आधुनिकीकरण कहिले पूरा हुन्छ भन्ने विषयमा ठूलो अनिश्चितता पैदा गरेको उनको भनाइ छ ।

चीनका राष्ट्रपति सी चिनपिङले सन् २०१२ मा सुरु गरेको व्यापक भ्रष्टाचार अभियानको प्रमुख लक्ष्य जनमुक्ति सेनाको नेतृत्व तह पनि थियो । सन् २०२३ मा रकेट फोर्समा कारबाही हुँदा अभियान अझै कडा बन्यो ।

गत अक्टोबर महिनामा देशका नम्बर २ सैनिक जनरल ह वेतोङसहित आठजना शीर्ष जनरललाई भ्रष्टाचारको आरोपमा कम्युनिस्ट पार्टीबाट निकालियो । वेतोङले चीनको सर्वोच्च सैन्य संस्था केन्द्रीय सैन्य आयोगमा सी चिनपिङसँगै काम गरेका थिए ।

एसियाली र पश्चिमी कूटनीतिकर्मीहरूले यो सफाइ अभियानको असर चीनको सैन्य क्षमतामा कत्तिको गहिरो गरी परेको छ भन्ने आकलन गर्न अझै प्रयास गरिरहेको बताउँदै आएका छन् ।

सिप्रीका अनुसार, चीनका शीर्ष सैन्य कम्पनीहरूको आम्दानी १० प्रतिशतले घट्यो भने जापानको ४० प्रतिशत, जर्मनीको ३६ प्रतिशत र अमेरिकाको ३.८ प्रतिशतले बढ्यो ।

विश्वका १०० ठूला हतियार कम्पनीहरूको कुल आम्दानी ५.९ प्रतिशतले बढेर ६७९ अर्ब डलर पुगेको रिपोर्टमा उल्लेख छ । चीनको गिरावटका कारण एसिया–ओसेनिया क्षेत्रमा मात्रै शीर्ष हतियार कम्पनीहरूको आम्दानी घट्यो ।

चीनको हतियार आम्दानी तीन दशकदेखि लगातार बढ्दो रक्षा बजेट र अमेरिकासँगको रणनीतिक प्रतिस्पर्धा, ताइवान विवाद र दक्षिण चीन सागर तनावका बाबजुद घटेको हो ।

चीनले विश्वकै सबैभन्दा ठूलो जलसेना र तटरक्षक बल खडा गरिरहेको छ, उन्नत विमानवाहक जहाज, हाइपरसोनिक क्षेप्यास्त्र, आणविक हतियार र हवाई तथा समुद्री ड्रोन पनि उत्पादन गरिरहेको छ ।

सिप्रीका अनुसार, एभीआईसी (चीनको ठूला हतियार निर्माता), जमिन–आधारित प्रणाली उत्पादक नोरिन्को र क्षेप्यास्त्र तथा अन्तरिक्ष कम्पनी सीएएससीको आम्दानी घटेको छ । नोरिनकोको आम्दानी सबैभन्दा धेरै ३१ प्रतिशतले घटेर १४ अर्ब डलरमा पुगेको छ ।

भ्रष्टाचार–सम्बन्धी नेतृत्व परिवर्तनका कारण नोरिन्को र सीएएससीमा सरकारी समीक्षा तथा परियोजना ढिलाइ भयो जबकि एभीआईसीका सैन्य विमानको डेलिभरी पनि सुस्त भयो ।

रकेट फोर्सले चीनका बढ्दो ब्यालिस्टिक, हाइपरसोनिक र क्रूज मिसाइलहरू व्यवस्थापन गर्छ । सिप्रीका अनुसन्धाता स्याओ ल्याङका अनुसार, उन्नत प्रणालीहरूमा ढिलाइ हुने सम्भावना छ । यसले चीनका हवाई, साइबर तथा अन्तरिक्ष कार्यक्रमहरूमा पनि प्रभाव पार्न सक्छ ।

जनमुक्ति सेनाले आफ्नो १००औं वार्षिकोत्सव (१९२७–२०२७) सम्म मुख्य क्षमताहरू प्राप्त गर्ने लक्ष्य प्रभावित हुन सक्ने ल्याङले बताए ।

‘तर मध्यम र दीर्घकालमा रक्षा बजेटमा निरन्तर लगानी र आधुनिकीकरणप्रति राजनीतिक प्रतिबद्धता कायमै रहनेछ,’ उनले भने, ‘यद्यपि केही परियोजनामा ढिलाइ, लागत वृद्धि र खरिद प्रक्रियामा कडाइ आउनेछ ।’