काठमाडौं । अस्ट्रेलियाली सरकारले जीवन बीमा क्षेत्रमा क्रान्तिकारी परिवर्तन ल्याउन नयाँ कानुन प्रस्ताव गरेको छ। जसले जीवन बीमा अन्डरराइटिङमा भविष्यसूचक वा ‘प्रतिकूल’ आनुवंशिक परीक्षण परिणामहरुको प्रयोगलाई पूर्ण रुपमा प्रतिबन्ध लगाएको छ।

विधेयक लागू भएपछि जारी गरिएका सबै जीवन बीमा सम्झौता प्रिमियम स्वीकृत गर्दा वा निर्धारण गर्दा कुनै पनि आनुवंशिक जोखिम जानकारीको अधीनमा हुने छैनन्। सरकारका अनुसार यो जनस्वास्थ्य जागरुकता, व्यक्तिगत गोपनीयता र वित्तीय न्यायप्रतिको प्रतिबद्धताको एउटा गतिलो उदाहरण हो।

सहायक कोषाध्यक्ष र वित्तीय सेवामन्त्री डा डेनियल मुलिनोका अनुसार सरकार यस्तो वातावरण सिर्जना गर्न चाहन्छ, जहाँ मानिसहरुले आनुवंशिक परीक्षण गराउनेबारेमा विश्वस्त महसुस गर्छन्। ‘ता कि उनीहरुले आफ्नो भविष्यको स्वास्थ्य जोखिमहरुबारे जान्न सकून् र तुरुन्तै रोकथामका उपायहरु अपनाउन सकून्’, उनी भन्छन्, ‘यदि मानिसहरुले आफ्नो बीमा गुमाउने वा प्रिमियम बढ्ने डरले आनुवंशिक परीक्षणबाट बच्न सके भने यो लामो समयसम्म सार्वजनिक स्वास्थ्य प्रणालीका लागि हानिकारक हुन सक्छ। त्यसकारण, यस पहलको प्राथमिक उद्देश्य स्वास्थ्य र वित्तीय सुरक्षाबीच सन्तुलन कायम गर्नु हो।’

आनुवंशिक परीक्षणको नतिजा आनुवंशिक जानकारी हो। जसले यदि मानिसहरु हाल पूर्ण रुपमा स्वस्थ छन् भने पनि भविष्यमा विशिष्ट रोग विकास हुने औसतभन्दा उच्च जोखिमलाई संकेत गर्दछ। यो जानकारी चिकित्सा र रोकथाम हेरचाहका लागि आवश्यक भए पनि बीमा उद्योगले यसको प्रयोगले भेदभावको जोखिम निम्त्याउँछ। त्यसैले अस्ट्रेलियाली सरकारले यस्तो जानकारीलाई कानुनी रुपमा बीमा प्रक्रियाबाट बहिष्कार गर्न खोजिरहेको छ।

विधेयकको मस्यौदा तयार गर्नुअघि अस्ट्रेलियाली सरकारले समाजका विभिन्न सरोकारवालाबाट रायसुझाव मागेको थियो। जसमा डाक्टर, आनुवंशिकीविद्, अनुसन्धानकर्ता, उपभोक्ता अधिकार संगठनहरु र बीमा उद्योग समावेश छन्। यी छलफलहरुले एउटा कुरा स्पष्ट पार्छन् कि आनुवंशिक विज्ञानमा द्रुत प्रगतिले मानव स्वास्थ्यका लागि नयाँ सम्भावनाहरु खोलिरहेको छ तर तिनीहरुले दुरुपयोगको जोखिम पनि बढाउँछन्।

फलस्वरुप कानुनी सुरक्षा बिना आनुवंशिक जानकारीको प्रयोगले मानिसहरुको अधिकार र विश्वासलाई खतरामा पार्न सक्छ।

अस्ट्रेलियाली जीवन बीमा उद्योगको प्रतिनिधित्व गर्ने संस्था सीएएलआईले आधिकारिक रुपमा विधेयकको स्वागत गरेको छ। ‘यसले जनस्वास्थ्य जागरूकता बढाउनेछ र आनुवंशिक अनुसन्धान र चिकित्सा विकासलाई गति दिनेछ’, सीएएलआईकी प्रमुख कार्यकारी क्रिस्टिन कपिटले भनिन्, ‘भविष्यको स्वास्थ्य जोखिमहरुका बारेमा महत्वपूर्ण जानकारी प्राप्त गर्न आनुवंशिक परीक्षण गराएमा कसैले पनि आफ्नो जीवन बीमा गुमाउन डराउनु पर्दैन। बीमा उद्योगले मानिसहरुलाई आफ्नो जोखिम थाहा पाउन, समयमै परीक्षण गराउन र आवश्यक परेमा निवारक उपचार प्राप्त गर्न चाहन्छ। जुन लामो समयसम्म सबैका लागि राम्रो हो।’

अस्ट्रेलियाको बीमा उद्योगले पहिले सन् २०१९ मा आनुवंशिक परीक्षण परिणामहरुको प्रयोगलाई निषेध गर्ने स्वेच्छिक मानक लागू गरेको थियो। यद्यपि, यो एक उद्योग पहल भएकोले यो कानुनी रुपमा आवश्यक थिएन। यसपटक सरकारको प्रस्तावले त्यो पहलका लागि बलियो कानुनी रुपरेखा प्रदान गर्दछ, उपभोक्ता अधिकारहरुको राम्रो संरक्षण गर्दछ र सबै कम्पनीहरुलाई समान नियमहरु पालना गर्न आवश्यक छ।

आनुवंशिक विज्ञानको गति यति छिटो छ कि आज उत्तम देखिने परीक्षण ५ वर्षमा पुरानो हुन सक्छ वा नयाँ थप उन्नत परीक्षण पेस गर्न सकिन्छ। यो वास्तविकताका लागि विधेयकले नयाँ वैज्ञानिक खोजहरु र प्राविधिक परिवर्तनहरुसँग अनुकूलन सुनिश्चित गर्न कानुनको अनिवार्य पाँचवर्षे समीक्षा समावेश गर्दछ।

यदि लागू गरियो भने विधेयकको प्रभाव जीवन बीमा बजारमा सीमित हुने छैन। विज्ञहरु विश्वास गर्छन् कि यसले स्वास्थ्य सेवा, अनुसन्धान, बायोमेडिकल नवप्रवर्तन, उपभोक्ता अधिकार, र वित्तीय न्यायमा दीर्घकालीन सकारात्मक प्रभाव पार्नेछ। आनुवंशिक परीक्षणमा सार्वजनिक विश्वास बढाउँदा अनुसन्धानमा सहभागिता बढ्नेछ। जसले गर्दा नयाँ चिकित्सा नवप्रवर्तनको सम्भावना बढ्नेछ।